Alkaliseren: zin en onzin van de zuur-base theorie
In de ‘raw food’ wereld hoorde je het woord al veel, maar de laatste tijd begint het echt een trendy ding te worden: alkaliseren.
Wat is alkaliseren eigenlijk?
Vaak hoor je dat ons lichaam ‘verzuurd’ is en dat het meer basisch of ‘alkalisch’ moet worden. Men bedoelt (hoop ik!) dan te zeggen dat ons lichaamsweefsel en onze lichaamsvloeistoffen een te lage pH hebben, dat het lichaam te zuur is.
De pH-schaal loopt van 1 tot en met 14, waarbij 1 extreem zuur is en 14 extreem basisch. Een pH van 7 is neutraal, water bijvoorbeeld. Idealiter heeft ons lichaamsweefsel een pH-waarde van 7,35 à 7,45. Een beetje basisch dus. De vraag is echter of deze waarden wel gehaald worden. De theorie is namelijk dat wij met z’n allen een beetje verzuurd zijn door slechte voeding, te veel stress, milieuvervuiling en medicijnen.
Als je te weten wilt komen hoe ‘zuur’ je bent, dan kan je dit testen met behulp van een lakmoespapiertje (in de apotheek verkrijgbaar, soms moet het wel besteld worden). De lakmoespapiertjes worden ook wel zuur/baseteststrips genoemd.
De pH waarde van de urine zou volgens zuur-base goeroe Robert Young van ‘The pH Miracle’ boven de 7,2 moeten liggen. In het algemeen kan gesteld worden dat we niet kunnen leven bij een pH lager dan 6,8 en hoger dan 7,8. Best een krappe range.
Je lichaam wordt niet persé zuur van producten die zuur smaken, zoals bijvoorbeeld citroen. Het gaat uiteindelijk om ‘zure resten’ die in je lichaam achterblijven. Feitelijk gaat het om het aantal waterstofionen of H+-en in je lichaam. Een hoge concentratie van deze waterstofionen maakt je lichaam zuur.
Hoe zit het precies?
Zodra het lichaam te zuur wordt, starten er allerlei mechanismen die ervoor zorgen dat de pH weer op het goede niveau komt. Onze stofwisseling bijvoorbeeld, vormt continue koolstofdioxide. In water wordt dit omgezet in koolzuur en deze wordt vervolgens gesplitst in waterstofionen en bicarbonaationen. De werking van dit mechanisme wordt gestuurd door onze longen en nieren.
Is onze pH te laag, dan is ons lichaam te zuur. Door versneld te ademen (hyperventilatie) vangen we de waterstofionen en ademen uiteindelijk koolstofdioxide uit. De pH stijgt vervolgens en ons lichaam wordt meer alkalisch.
In onze nieren werkt het allemaal wat ingewikkelder. Wat echter belangrijk is om te weten, is dat de waterstofionen uitgescheiden kunnen worden door de nieren bij een te zure status. Daarnaast kunnen de nieren ook bicarbonaat afscheiden, zodra het lichaam te basisch is.
Maar waarom zouden wij dan toch moeten ‘alkaliseren’ als ons lichaam onze pH zelf al zo geweldig reguleert?
De reden hiervoor is dat ons lichaam belangrijke mineralen gebruikt om onze pH op niveau te houden. Het lijkt inderdaad zo te zijn dat onze Westerse manier van eten veel zuurresten in ons lichaam achterlaat. En hoewel ons lichaam zich uitstekend aan kleine schommelingen kan aanpassen, heeft het aanpassen aan veel zuren wel consequenties.
Zodra ons lichaam te zuur is, trekt het mineralen uit onze weefsels die in staat zijn de zuurgraad te verbeteren. Er zijn meerdere mineralen die kunnen alkaliseren, maar de belangrijkste is calcium. Calcium wordt uit de botten getrokken, in onze lichaamsvloeistoffen gebracht en uiteindelijk plassen we de resten uit.
Botontkalking dus.
Wat ik wel erg interessant vind is het feit dat nu low carb diëten en paleo of oerdiëten erg in trek zijn.
Sommige low carb diëten proberen ons lichaam in ‘ketose’ te krijgen (dit is bijvoorbeeld het geval bij het Atkins Dieet).
Ketose wil zeggen dat je lichaam gaat draaien op vet in plaats van glucose (koolhydraten). Interessant zou je zeggen. Echter, ketose ontstaat door het vrijkomen van ketonzuren. Deze zuren kunnen in een extremen situatie leiden tot keto acidose (een extreme verzuring), een hele gevaarlijke aandoening die zelfs tot coma en de dood kan leiden.
Low carb is naar mijn mening dus niet zo’n goed idee. Extreem alkalisch lijkt me echter ook niet goed aangezien ook alkalose dodelijk is.
Desalniettemin eten wij nu te veel producten die verzurend werken: alle dierlijke producten, suikers, witte melen, gist, alcohol, koffie.
En we eten te weinig producten die alkaliserend werken op ons lichaam, zoals:
- Amandelen
- Asperges
- Aubergine
- Avocado
- Bananen (mits niet te rijp)
- Broccoli
- Bloemkool
- Citroenen & limoenen
- Courgette
- Groene bladgroentes
- Kiemen
- Knoflook
- Komkommer
- Lijnzaad
- Linzen
- Sesamzaad
- Uien
- Zeewier
En als je denkt: ‘Ja, leuk maar wat een gedoe, vertel me nou gewoon wat ik moet doen!’, dan kan ik het allemaal voor je samenvatten in een simpel advies: eet meer groenten, fruit en minimaliseer het gebruik van witte suikers, witte melen, dierlijke producten, koffie en alcohol.
En daarbij een goede pH 😉
Alkaliserende linzensoep
Erg lekker als maaltijdsoep, met een sneetje zuurdesembrood.
Voor de flinke trek: neem een diep bord, schep er 2 eetlepels gekookte zilvervliesrijst in en giet er een paar lepels linzensoep op.
Ingrediënten
- 1 grote, rode ui
- 5 teentjes knoflook
- 1 cm gemberwortel
- 2 el olijfolie
- 1 tl sambal
- 4 tl komijnpoeder (kummel)
- 170 g linzen (groene, berg of du puy linzen)
- 100 g boerenkool
- 1,7 liter bouillon
- 2 grote tomaten
- ½ limoen
- zout naar smaak
Bereiding
Snijd de ui, knoflook en gember fijn. Verhit de olijfolie in een flinke pan en bak de ui totdat deze glazig is.
Voeg vervolgens de knoflook, gember, sambal en kummel toe. Bak nog even en schep dan de fijngesneden boerenkool door het mengsel heen.
Zodra de boerenkool iets geslonken is de linzen toevoegen, eventjes meebakken en dan de bouillon toevoegen.
Kook het geheel ongeveer 25 minuten en voeg dan de tomaten toe. Kook nog eens 5 minuten en knijp dan de halve limoen leeg boven de pan. Voeg naar smaak zout toe.
